آشنایی با استانداردهای میلگرد

استاندارد میلگرد  

میلگرد یکی از مهمترین مصالح در ساخت سازه های مسکونی، عمرانی و تجاری به شمار می آید. استفاده از این محصول همراه با بتن، سبب افزایش مقاومت سازه ها، دوام بتن و در نهایت طول عمر سازه ها خواهد شد. 

تولید این مقطع فولادی بایستی با توجه به استانداردهای ویژه انجام گیرد تا بیشترین کارایی را داشته باشد. یک میلگرد با کیفیت و مقاوم، برای مدت بسیار طولانی تری مقاومت ساختمان ها در برابر عوامل گوناگون همچون زلزله و .. را حفظ می نماید. 

میلگرد با کیفیت و مرغوب به محصولی گفته خواهد شد که از لحاظ مختلف همچون خم شدن، کشش و همچنین برش خوردن بالاترین و در عین حال بهترین کارایی را داشته باشد و در نهایت ابعاد آن استاندارد باشد. استاندارد میلگرد، به مجموعه ای از دستورالعمل ها و قوانینی که سبب افزایش هر چه بیشتر کیفیت مکانیکی، ساختاری و شیمیایی میلگرد می شوند، می گویند. جالب است بدانید که استانداردهای بسیار گوناگونی جهت انواع میلگردها وجود دارد. به همین وجود این استانداردها ( تفاوت در خواص مکانیکی) بر روی قیمت میلگرد تاثیر می گذارد.

در حقیقت استانداردهای میلگرد جزو موارد بسیار اساسی و مهم می باشد. این استانداردها در بالا بردن هرچه بیشتر استحکام ساخت و ساز کمک بسیار شایانی می کند. با توجه به کاربرد فراوان آرماتورها و همچنین نقش بسیار خاص آنها در استحکام و مقاومت سازه ها، تعیین استاندارد میلگرد اهمیت بالایی دارد. در نتیجه استانداردهای بسیار مختلفی جهت تولید، کاربرد، مشخصات انواع میلگردها وجود دارد و شرکت های بسیار فراوانی در کشورهای گوناگون اقدام به طراحی و همچنین انتشار استانداردها نموده اند.  هدف اصلی از تهیه استانداردها، ساخت میلگردی با بالاترین کیفیت است تا خریداران با اطلاعات کاملی در رابطه با محصولی که قصد خریداری آن را دارند، مناسب ترین گزینه را انتخاب نمایند. طبق استاندارد میلگرد باید از لحاظ سایز، اندازه، شکل ظاهری، کیفیت شیمیایی، کیفیت مکانیکی و مشخصات هندسی شرایط بسیار خاصی را داشته باشد.

یکی از پرچالش ترین و مهمترین مراحل ساخت ساختمان، خرید میلگرد است. از یک طرف تولیدکنندگان این مقطع فولادی بسیار زیاد می باشند و از طرف دیگر استانداردهای تولید میلگرد متنوع می باشد. در واقع استاندارد میلگرد، از مهمترین فاکتورهای اصلی و تعیین کننده خواص مکانیکی و کاربرد میلگرد است.

هر کارخانه‌ تولید کننده میلگرد در زمان تولید این قطعه، تمام سعی و تلاش خود را می‌کند طبق نیاز بازار بهترین و با کیفیت ترین محصول را بسازد و به همین علت دو عامل مهم و اساسی را درنظر خواهد گرفت: قیمت مناسب و کیفیت محصول. هر محصولی برای داشتن این دو شرط مهم به فرآیند ساخت میلگرد با آخرین و بهترین تکنولوژی و همچنین رعایت اصول استاندارد نیاز دارد.  

استانداردهای میلگرد

 اندازه و شکل ظاهری میلگرد بر اساس استاندارد میلگرد چگونه می باشد؟

در استاندارد میلگردها بایستی به نوع آج توجه شود. در واقع آج  میلگرد را به صورت برجستگی ‌هایی به‌ صورت عرضی یا طولی که بر روی سطح این قطعه فولادی ایجاد می‌ شود، تعریف می نمایند. در واقع این آج‌ ها در چسبندگی و اصطکاک بیشتر بین بتن و میلگرد نقش بسیار مهمی دارند. حرف س نشان ‌دهنده نوع میلگرد ساده است و آج نشان‌ دهنده نوع میلگرد آجدار می باشد.

معیارهای اصلی تعیین کننده استانداردهای میلگرد                  

اولین و مهمترین بررسی استاندارد این قطعه فولادی، به مشخصات فیزیکی میلگرد می ‌پردازد. تولیدکنندگان این قطعه فولادی، هر کدام از محصولات تولیدی خود را با طول اسمی و قطر متفاوتی تولید می‌ نمایند که بر اساس طول میلگرد و همچنین قطر جدول وزن میلگرد است.

جدول استاندارد این قطعه فولادی بر اساس استانداردهای گوناگون در شرکت ‌ها تفاوت دارد. جداول وزن میلگرد در استانداردها، طبق تعاریفی می باشند که طبق آن تعاریف استاندارد میلگرد شکل گرفته است. یکی از کاربردهای مهم جدول استاندارد میلگرد، داشتن وزن بسته ‌بندی این قطعه بعد از تولید است که به باندل سایز میلگرد شناخته می شود.

انواع استاندارد و سایز میلگرد

 قواعد مربوط به استاندارد میلگرد، در دوره های گوناگون به روزرسانی می شود. با توجه به استانداردهای میلگرد، انواع میلگرد به 4 گروه اصلی (A1، A2، A3 و A4) تقسیم بندی می شود. میلگرد ( ساده، آجدار، مارپیچ، آجدار جناقی و آجدار مرکب) عنوان های این گروه بندی می باشند. ناگفته نماند هر کدام از گروه های A زیر مجموعه هایی میتوانند، داشته باشند و کاربردهای بسیار گوناگونی ارائه می دهند.

قطر میلگرد

شکل ظاهری میلگرد

میلگردها به 2 صورت مختلف آجدار و ساده ساخته می شوند. جالب است بدانید که نوع آجدار میلگرد، زیر مجموعه هایی دارد که هر کدام از آنها بسیار مفید و موثر می باشند. آج هایی که روی میلگردها قرار داده شده اند، سبب افزایش سطح تماس بهتر بتن شده و در نهایت منجر به چسبندگی بالای بتن با میلگرد می شود. در نتیجه میلگردهای آجدار از لحاظ استقامت و کاربرد در قیاس با میلگردهای ساده بهتر عمل می کنند. با وجود اینکه میلگردهای ساده کاربردهای بسیار وسیعی دارند. میلگرد آجدار مرکب، آجدار جناقی، میلگرد آجدار مارپیچ و دیگر انواع میلگرد در این دسته قرار می گیرند. با توجه به استانداردهای این مقطع فولادی، آج هایی که بر روی میلگرد قرار دارند، به صورت عرضی و طولی می توانند، ایجاد شوند. 

طبق آیین نامه استانداردهای میلگرد از اصطلاح آج جهت معرفی انواع میلگردهای آجدار و از اصطلاح س جهت میلگرد ساده استفاده می نمایند. 

انواع میلگرد

مشخصات هندسی میلگردها

همانطور که میدانید هر میلگردی، مشخصات ظاهری دارد و با توجه استانداردهایی که بر روی آن قرار دارد، در نظر گرفته می شود. در زمان میزان میلگرد مورد نیاز جهت ساخت سازه، بایستی طول، قطر و سطح مقطع میلگرد در نظر گرفته شود. مهمترین فاکتورهای هندسی میلگرد عبارتند از: 

•  سطح مقطع میلگرد،
•   قطر میلگرد، 
•  مقدار وزن آن به ازای واحد طول، 
•  میزان رواداری میلگرد ( برای میلگردهای آجدار و ساده)

فاکتورهای هندسی میلگرد

طول استاندارد

هر گروه از استانداردهای میلگرد، برای طول استاندارد میلگرد، استانداردهایی را در نظر خواهند گرفت. در نتیجه معیارهای طولی مناسب ( در استانداردهای میلگرد)، با یکدیگر متفاوت می باشد. به طور معمول طول هر شاخه این مقطع فولادی 12 متر می باشد. جالب است بدانید که مشخصات هندسی همانند قطر، بر انتخاب طول استاندارد این محصول تاثیر دارد. تولید این کالا به صورت شاخه ای یا کلاف انجام می گیرد. تعیین نمودن طول استاندارد میلگرد طبق معیارهای استانداردهای کشورهای گوناگون، متفاوت می باشد. 

استاندارد میلگرد

مشخصات فنی

یکی از اصلی ترین و در عین حال مهمترین ویژگی های میلگردها که بایستی به آن توجه نمود، خواص کششی و مکانیکی میلگردها می باشد. انواع میلگردها با توجه به آجدار و ساده بودن بایستی بتوانند مقاومت خوبی از خودشان نشان دهند. جهت تایید نمودن کیفیت هر میلگرد بایستی استحکام و مقدار کشش آن مناسب باشد. جهت کسب اطلاعات دقیق تر و بیشتر به جدول زیر دقت نمایید.

استحکام میلگرد

جدول سایز میلگرد

جدول سایز میلگرد حاوی رایج ترین سایزهای میلگرد در صنعت ساختمان سازی می باشد. این سایزها به وسیله کارخانه های گوناگونی تولید می شوند. جالب است بدانید که سایز انواع میلگرد در جدول اشتال و استاندارد فقط محدود به اعداد جدول زیر نمی باشد. به عنوان مثال، در میان اندازه میلگرد 25 و 20 چند سایز دیگر موجود است، چنین سایزهایی را با نام غیر نرمال یا غیر استاندارد در بازار آهن می شناسند. گاهی اوقات پیش می آید که سایز میلگرد ساده شاید تا 50 هم برسد. 

جدول سایز میلگرد

روش های تشخیص سایز میلگرد

تشخیص سایز میلگرد کار چندان دشواری نیست. در صورتی که چندین سایز میلگرد در داخل کارگاه کنار هم باشند، ممکن است که آرماتوربند هم اشتباه کند. امکان دارد که کنترل سایز میلگرد هم توسط مهندس ناظر هم با خطا همراه باشد. چند روش مختلف جهت تشخیص سایز میلگرد وجود دارد که در متن زیر به طور خلاصه به آن می پردازیم:

• کنترل چشمی: یکی از معمولی ترین و راحت ترین روش ها جهت تشخیص سایز و اندازه میلگرد، کنترل چشمی می باشد. مهندسین ناظر حرفه ای طبق تجربه کاری بسیار فراوانی که دارند، به آسانی می توانند متوجه سایز میلگرد شوند. به طور کلی این روش برای مهندسینی که تازه کار هستند، چندان مناسب نمی باشد. 
• استفاده از کولیس: یکی از دقیق ترین و در عین حال بهترین روش ها جهت تشخیص سایز این مقطع فولادی، استفاده از کولیس می باشد. با کمک کولیس میتوان قطر آن را اندازه گرفت و در نهایت نمره آن مشخص می شود. 
• استفاده از آچار فرانسه: در واقع استفاده از آچار فرانسه روشی تقریبا دقیق می باشد. در صورتی که از آچار فرانسه مندرج شده ( سایزهای آن مشخص شده)، استفاده کرد.
• وزن میلگرد: با وزن نمودن یک متر میلگرد، میتوان قطر میلگرد را بدست آورد. ناگفته نماند که از این روش قبل از بسته شدن آرماتورها میتوان استفاده کرد.

   وزن یک شاخه یک متری میلگرد= ( 7.850* 3.14* شعاع (میلیمتر)* شعاع (میلیمتر)) / 1000

• استفاده از شابلون: استفاده از شابلون یک روش کامل ابتکاری در میان مهندسان ناظر و معماران می باشد و از دقت بسیار بالایی هم برخوردار می باشد. برخی از اشخاصی که از شابلون های آماده استفاده می نمایند که سایز این مقطع فولادی بر روی آن درج شده است و در نهایت کار را دقیق تر و ساده تر می کند.
• استفاده از طناب یا ریسمان: ریسمان یا طناب را به دور میلگرد می بندند و با توجه به قطر و محیط آن میتوان سایز آن را به دست آورد.

انواع میلگرد

استاندارد میلگرد در ایران

به جرات میتوان گفته که کشور ما یکی از اصلی ترین و بزرگترین کشورهای تولید کننده مقاطع فولادی و میلگرد در دنیا است و همچنین استانداردهای اصلی را برای تولید تمامی محصولات خود با دقت بالایی به کار می گیرد. این استانداردها عبارتند از:

استاندارد میلگرد در ایران به نام استاندارد 3132 می باشد. در حقیقت این استاندارد از چکیده چندین استاندارد های مرجع DIN آلمان، ISO استاندارد جهانی، EN اروپا، ASTM  آمریکا و  JIS ژاپن است. در تولید میلگرد از دو روش ترمکس و آلیاژی استفاده می نمایند. طبق بند شماره 13، تمامی تولید کنندگان میلگرد باید روش تولید این قطعه فولادی را بر روی پلاک الصاقی آن بیان نمایند. بر روی پلاک الصاقی تمامی مشخصات ذکر شده است.

در ایران 3 نوع مختلف استاندارد میلگرد جهت تشخیص میلگرد مرغوب و با کیفیت وجود دارد. تفاوت استانداردهای میلگرد از لحاظ مقاومت گسیختگی و مقاومت تسلیم می باشد. 

استاندارد روسی: استاندارد روسی بر گفته شده از استاندارد GOST 5781، ( کشور روسیه) می باشد. از جمله استانداردهای بسیار کاربردی کشور ایران است. در کارخانه ذوب آهن اصفهان از این استاندارد استفاده می کنند و 4 نوع میلگرد با مقاومت کششی و مقاومت تسلیم براساس این استاندارد با درجه سختی نرم، سخت و نیمه سخت ساخته می شوند.

آیین نامه بتن ایران(آبا)

در این آیین نامه از شرایط بسیار خاصی جهت ساخت میلگردها در نظر گرفته شده است. بر اساس آیین نامه آبا مقاومت تسلیم میلگرد از 400 پاسکال نباید بیشتر باشد.

تشخیص سایز میلگرد